Табаны иитии: ыстаадаларга балаҕан ыйын 1 күнүгэр диэри маркировкалааһын былаанын толоруохтара

Улуустардааҕы тыа хаһаайыстыбатын салалталара нэдиэлэ ахсын түһэрэр  дааннайдарынан, атырдьах ыйын 27 күнүнээҕи туругунан, өрөспүүбүлүкэ үрдүнэн бары киэптээх хаһаайыстыбаларга улаханныын-кыралыын 175 316 таба баар. Бу кэмҥэ таба ыстаадалара бүтүннүү күһүҥҥү мэччирэҥнэригэр көстүлэр.

Статистика дааннайыгар сигэннэххэ, салааҕа 118 хаһаайыстыба баарыгар 1 022 киһи, ол иһиттэн 904 табаһыт, 118 чуумсук, үлэлии сылдьар. Быйыл отчуоттанар кэмҥэ 35 833 тугут төрөөтө, былырыын баччаҕа 36 254 төрүөх ылыллыбыта. Ол гынан баран, тугуту тыыннаахтыы ылыы көрдөрүүтэ быйыл ордук – 52,9 бырыһыан (былырыын 47,9 бырыһыан этэ).

Улахан табаны чөл иитии билиҥҥитэ 89,1 бырыһыаҥҥа тэҥнэһэр. Ааспыт сыл туһааннаах кэмин кытта тэҥнээтэххэ, таба туһата суох өлүүтэ арыый намыраабыт: быйыл атырдьах ыйын 27 күнүгэр 17,8 тыһ. төбө көҕүрээбит буоллаҕына, былырыын баччаҕа 20,3 тыһ. этэ, бу иһиттэн сүппүтэ – 9,3 тыһ. (10,6 тыһ. этэ), бөрө-эһэ тардыбыта – 5 тыһ. (6 тыһ. этэ), ыалдьан-көнньүнэн өлбүтэ – 3,5 тыһ. (3,7 тыһ.).

Адьырҕа кыыллар ордук Алдан, Үөһээ Дьааҥы, Өймөкөөн, Кэбээйи хайалаах учаастактарыгар суоһууллар. Булчуттар былыргылыы сиринэн сонордоһон, 235 бөрөнү дьууктаабыттар (ааспыт сылга баччаҕа 225 этэ). Ити эрээри, өрөспүүбүлүкэтээҕи оператор тэрилтэ бөрө тириитин туппат буолбутун  бөрөһүттэр этинэллэр. Таба курдук сылы эргиччи аһаҕас халлаан анныгар олохтоох, быһата, таҥара илиитигэр сылдьар сүөһүнү иитэр салаа салайааччылара, исписэлиистэрэ адьырҕа ахсаанын сүрүннүүр, табаны харыстыыр туһуттан бөрөһүт-булчуттары бириэмийэлээһиҥҥэ өрөспүүбүлүкэ бүддьүөтүттэн эбии үп көрүллэрин туруорсаллар.

“Түүлээҕи тутар киин” ХЭУо дириэктэрэ Егор Андросов быһаарарынан, быйыл өрөспүүбүлүкэ бүддьүөтүттэн бириэмийэҕэ көрүллүбүт 2,5 мөл. солкуобай сыл бастакы кыбаарталыгар 87 эрэ тириини тутарга тиийбит. Тэҥнэбилгэ эттэххэ, былырыын бөрөһүттэри бириэмийэлээһиҥҥэ 10 мөл. солкуобай көрүллэн ороскуоттаммыта. Ол даҕаны үп туттарыан баҕалаахтарга толору тиийбэтэҕэ.

Иккиһинэн, табаҕа саркоптоз (кыһыылаах ымынах) тарҕаныытын бохсор инниттэн Бэтэринээрийэ сулууспата Тыа хаһаайыстыбатын уонна ас-үөл бэлиитикэтин министиэристибэтин кытта быйыл Суол хаартатын оҥостон, үлэ ыыта сылдьаллар. Өлөөҥҥө кулун тутарга эмтээһини ыыппыттар. Онтон Анаабырга таба төрүөҕэ түмүктэммитин кэнниттэн от ыйыттан саҕалаабыттар. Бэтэринээрийэ управлениетыттан уонна Аартыкатааҕы агротехнология университетыттан оробуочай бөлөхтөр тиийэн, ыстаадаларынан үлэлииллэр.

Отчуоттанар кэмҥэ быйылгы төрүөх уонна улахан табалары маркировкалааһын сир ахсын ыытыллар. Быйыл барыта 162 748 таба маркировкаланара былааннанар эбит. Атырдьах ыйын 27-гэр итинтэн лоп курдук аҥаара (50,5%) – 82 064 таба ааспыт. Хориот тиһигэр 66 328 таба (маркировкаланыахтаах табаттан 40,8 бырыһыана) эрэгистирээссийэлэммит. Өрөспүүбүлүкэ бары киэптээх хаһаайыстыбаларыгар былааннаммыт таба бүтүннүү балаҕан ыйын 1 күнүгэр диэри маркировкаланыа диэн туһааннаах сулууспа исписэлиистэрэ эрэннэрэллэр.

Сайыны быһа төрөппүттэригэр көмөлөһөн, ыстаадаларга сайылаабыт оҕолор бөһүөлэккэ киирэр түгэннэрэ тиийэн кэллэ. Бу күннэргэ Анаабырга Илья Спиридонов аатынан МУТ сайаапкатынан бөртөлүөт тиийэн, оскуола үөрэнээччилэрин ыстаадаларынан кэрийэн хомуйталаата. Айылҕа оҕолорун аны түөрт эркиҥҥэ хаайтаран олорон, уһун кыһыны быһа үөрэх-билии аартыгын дабайтарар оскуола күүтэр.

Источник