Сунтаар улууһугар айан суолун тутуутунан, көрүүтүнэн-истиитинэн дьарыктанар икки улахан тэрилтэ баар. Ол — «Айан Суол» уонна «Сунтаравтодор». Кинилэр ыытар үлэлэрэ өрөспүүбүлүкэҕэ эрэ буолбакка, ону ааһан дойду үрдүнэн биллэр.

«Сунтаравтодор» быйыл саас тэриллибитэ 10 сыллаах үбүлүөйэ эбит. Ону баара ыарыы туран, улахан бэлиэтээһин буолбатах. Бу кэм устата үгүс үлэ барбыт. Ол туһунан биһиги «Сунтаравтодор» ХЭУо дириэктэрэ Сардаана Трофимованы кытта кэпсэтэбит.

2019 сыллаахха Күккүрэ үрэҕэр 2,5 км уһуннаах суол учаастага аһыллыбыт. Ити учаастак аспаалламмыт. Урут манна баар суол эриирдээх-мускуурдаах эбит буоллаҕына, билигин манан суол көнөтүк барар. Ойуурун солоон, эбии буор кутан, сирин тэҥнээн элбэх үлэ барбыт. Бу суол кэрчигэр ууну аһардаары икки турбаны туруорбуттара үлэлии турар. Онтон бу иннинэ манна хаарбах туруктаах икки мас муоста баара.

Иккис улахан эбийиэгинэн Аллыҥа суол учаастага буолар. Манна уопсайа 17 км суол кэрчигэ оҥоһуллубута. Айанныыр дьон ону бэркэ диэн билэр. Бу суол эмиэ аспаалламмыт. Бу эмиэ уникальнай эбийиэгинэн буолар. Манна саҥа технологияны туһаммыттар. Ол курдук «холоднай ресайклинг» диэн ньыма туһаныллыбыт. Былырыын үлэҕэ киллэрбиттэр. Бу икки сыллаах үлэ түмүгэ. Кыраапыктарыттан биир ый иннинэ үлэни түмүктээбиттэр.

Суолу аспааллыырга саҥа тиэхиньикэ арааһын ылбыттар. Ол курдук асфальтоукладчик, катоктар, ресайклер диэн саҥа тиэхиньикэ уонна цементораспределитель уонна саамай улахан тутууларынан аспаал-бетон собуота буолар.

Собуоттара олус таһаарыылаахтык үлэлии турар. Матырыйаала барыта атын сиртэн кэлэр эбит. Холобур, Екатеринбург, Уфа о.д.а куораттартан. Щебень, 40, 70 диэн фракциялары куорат Мохсоҕоллооҕуттан, сиэмэнтэни Аллараа Бэстээхтэн ылаллар. Маны сэргэ суол оҥоһуутугар туттуллар кыра фракциялаах щебеньи бэйэлэрэ оҥороллор эбит.

Сезоннай үлэ буолан, сайынын үлэһит ахсаана 160-ча киһиэхэ диэри элбиир. Тас дойдуттан тиийэ араас омук дьоно кэлэллэр.
Сардаана Романовна үлэ хаамыытын билсэ нэдиэлэҕэ иккитэ, үстэ барарын туһунан этэр.
Үлэһиттэр олороллоругар диэн хонтуораларын кытта сэргэстэһэ уопсай дьиэлээхтэр. Тутуута 2017 сылга саҕаланан баран, 2018 сылга бүтэн үлэҕэ киирбит. 67 миэстэлээх. Иһигэр икки душевой кабиналаах, туалеттаах уонна туспа баанньыктаахтар эбит. Дьон туһанарыгар диэн биир дьоҕус уонна биир улахан таҥас сууйар массыыналаахтар. Ити курдук туох наадалааҕынан барытынан тэрилтэ бэйэтэ толору хааччыйар эбит.
Ону таһынан быйыл сайын Аллыҥа анараа өттүгэр вахтовай бөһүөлэги тэрийэн үлэлэппиттэр. Инньэ гынан 100-тэн тахса үлэһит үлэлиир сирдэригэр олорбуттар. Хас да вагончик баарыгар 4-түү, 6-лыы, 8-тыы уонна 10 буолан олорбуттар. Эбии икки түөрт кабинкалаах душевойу туппуттар. Аһы астыыр анал үлэһиттэр үлэлээбиттэр.
«Сунтаравтодор» тэрилтэ инники былаана киэҥ. Олус таһаарыылаахтык үлэлиир тэрилтэ инникитин да саҥаттан саҥа үрдүк чыпчааллары ылыаҕар саарбахтааһын суох.

Түгэнинэн туһанан тэрилтэ үлэһиттэрин идэтийбит бырааһынньыктарынан итиитик-истиҥник эҕэрдэлиибит! Үлэҕит таһаарыылаах буоллун.

Гаврил Андреев

«Сунтаар сонуннара»