Социальнай хантыраак социальнай харалта уонна кыаммат киһи икки ардыгар оҥоһуллар, кини үөрэнэн, стажировканы ааһан үлэҕэ киирэригэр, бэйэ дьыалатын арынарыгар, эбэтэр кэтэх хаһаайыстыбаны сайыннарарыгар, итиэннэ уустук балаһыанньаҕа көмөҕө туһуланар. Өрөспүүбүлүкэ үрдүнэн тустаах технология баар буолуоҕуттан, 2010 сылтан, үлэтэ суохтар, тиийинэн олоруу алын кээмэйиттэн кыра дохуоттаах дьон абыраннылар.
Урут бу өйөбүлүнэн нэһилиэнньэ кыаммат араҥата эрэ туһанар буоллаҕына, 2022 сылтан кэтэх хаһаайыстыбалаах дьон, бэйэ дьарыктаах киһи эбэтэр урбаанньыт эмиэ ылыан сөп. Хантыраак түһэрсибит киһи үбүн дьыалата түргэнник сайдарыгар туһулуохтаах.
Бу кыра оҕолоох, дьиэҕэ олорор дьоҥҥо ордук табыгастаах.
Нэһилиэктэринэн ылан көрдөххө, 2023 сылга Кэбэргэнэҕэ сылгы иитиитигэр 2, оҕуруот аһын олордууга 1, ынах сүөһүнү иитиигэ 1 киһи хантыраак түһэрсибиттэр; Абыйга – 2 киһи сылгыны иитиигэ; Муҥурдаахха дьону таһыыга — 1; Үрүҥ Хайаҕа иис дьыалатыгар — 1, суши-роллы астааһыныгар — 1, химчистка өҥөтүн оҥорууга 1 киһи. Суумалара – 350 000 солк.
Инбэлиит дьоҥҥо туспа программа баар эбит. Кинилэргэ бэйэтин дьоно көмө, тирэх буолаллар. Маннык социальнай хантыраагы (250 000 солк.) Ураһалаахтан Данил Степанов куурусса иитиитигэр түһэрсибит уонна үлэтин саҕалаабыт.
Бу хантыраагынан туһанар дьон санааларын, былааннарын билсиэххэ.
Ольга Артемьева, Белай Гора:
– В 1989 г. закончила учебно-производственный комбинат г. Якутск. По диплому портной верхней мужской, женской и детской одежды 4-го разряда. Работала в комбинате бытового обслуживания. В марте месяце этого года обратилась в центр занятости в поисках работы. Предложили принять участие на получение финансовой помощи по социальному контракту. Сама занимаюсь пошивом одежды, принимаю заказы от населения. Решила открыть свое дело по этому направлению. Сотрудник «Мой бизнес» Мария Климентьевна Иванова помогла в составлении бизнес-проекта. Защитила проект на межвеомственной комиссии и получила денежные средства для развития бизнеса на сумму 350 000 руб. На эти средства приобрела оборудование, материалы, фурнитуру. В этом мне оказали помощь «Мой бизнес», центр занятости населения, управление социальной защиты. Дальше хочу попросить администрацию поселка Белая Гора выделить помещение для качественного предоставления услуг населению. Надо установить закройный стол и другое оборудование.
Калиста Бережнова, Үрүҥ Хайа:
— Социальнай хантыраагынан химчистка өҥөтүн оҥорорго 350 000 солк. ыам ыйыгар ылбытым. Кыра оҕолоох буолан, дьиэҕэ олоробун. Бастаан “Karcher” фирма экстракторын булуммутум. Анал порошогунан мебеллэри ыраастыыбын. Клиент дьиэтигэр тиийэн үлэлиибин. Саҕалаабытым ыйтан эрэ орто. Бастаан Абый нэһилиэгэр үлэлээбитим. Онтон Үрүҥ Хайаттан эмиэ сакаастар киирбиттэрэ. Билигин дьиэлэр оттуллубат буолан, сууйуллубут мал-сал хатарыгар ыарахаттар бааллар. Таһырдьа хатарыллар миэбэллэри сууйуохха сөп. Эбии фен для сушки ыллахпына бу боппуруос быһаарыллыа. Ону кытта араас сууйар химияны ылыахтаахпын. Угловой диваны ыраастааһын 3500 солк, боростуой диван – 2500 солк, 2 киһилээх биир өттүлээх орон матырааһа – 2000 солк, 1 киһилээх матыраас – 1500 солк буолар. Үгүс дьон маннык маллары ыраастатар. Ону кытта кыра устууллары, пуфиктары уо.д.а. малы-салы ыраастыахпын сөп. Дьиэҕэ олорор киһи сакаас ылан утары туттарбар харчы булунабын. Маннык социальнай хантыраак олус туһалаах.
Владислав Ребров, Муҥурдаах. Улууска кинини билбэт киһи суоҕа буолуо. Эдэр эрдэҕиттэн идэтийбит, уопуттаах суоппар. Бэйэ дьарыктаах буолуутугар регистрацияны ааспыта, онон анал көҥүллээх таксист. Кини бу саас суол быстарын саҕана улуус киинигэр киирэн, хамыыһыйаҕа 350000 солк. бизнес-бырайыагын көмүскээбит. Бу үбүнэн массыынатыгар саппаас чаас уонна уматык атыыласпыт. Владислав түргэн-тарҕан, эппит кэмин хойутаппакка кэлэр-барар, эппиэтинэстээх суоппар буолан, дьон итэҕэлин ылбыт киһи. Кыра оҕолоох, ыарыһах дьон кининэн эрэ айанныыр. Маны таһынан быйыл бэйэтэ монтажтаан, уларытан эргэ массыынанан хантан да иҥнибэт каракат оҥостубут. Суол-иис алдьаммыт кэмигэр чугас учаастактарга сылдьарга, үрэххэ киирэргэ ааттаах тэрил буолбут.
***
Социальнай хантыраагынан үлэлиир дьоммут нэһилиэнньэҕэ улахан туһалаахтар. Кинилэр өҥөлөрүнэн туһанан олохтоохтор абыранабыт. Ол эрээри сорохтор эппиэтинэстэн, отчуоттан куттанан, государство бу өйөбүлүн соччо сэҥээрбэттэр, туһамматтар. Дьону маннык бырайыактарга чугаһатар, урут-хойут хантараагынан туһаммыт дьону сырдатар, нэһилиэнньэҕэ уопут тарҕатар сыаллаах кинилэри мустахха? Оҥоһуктарынан-иистэринэн быыстапка тэрийдэххэ, дьаарбаҥка ыыттахха? Кинилэр да эбии үп киллэриниэхтэрэ, дьон да билиэ, туһаныа этэ. Соцхантыраак көмөтүнэн туһанан, улууспутугар бигэ туруктаах ыал ахсаана элбээтин.