Амма Сатаҕайыгар олорор тимир ууһа Алексей Скрябин Болугур нэһилиэгэр «Ийэ скверигэр» туруохтаах тимири таптайан оҥорбут улахан үлэтин түмүктээтэ. Аҥардас айылҕатынан, удьуорун утумунан бэриллибит талаанынан айан-тутан кэлбит уус дьоҥҥо-сэргэҕэ киэҥник биллэр.
Уустар ытык түөлбэлэрин биир биллэр талааннааҕа, СӨ норуотун маастара, СӨ култууратын туйгуна, СӨ Президенин Гранын кыайыылааҕа, «СӨ норуот уус-уран айымньытын сайыннарыыга кылаатын иһин» бэлиэ хаһаайына Алексей Скрябин Болугур нэһилиэгэр «Ийэ скверигэр» анаммыт өссө биир улахан оҥоһугун түмүктээтэ. Айылҕаттан айдарыылаах тимир ууһа кыра эрдэҕиттэн дьон мэтириэттэрин, хартыыналары тыыннаах курдук уруһуйдуура. Эһэтин Архип Петрович хаартыскатын уруһуйдаан үйэтиппитэ биир уһулуччулаах үлэ. Маһынан дьиэ тээбиринин, туттар тэриллэри, миэбэли, уус-уран оҥоһуктары да уһанара. Бэйэтэ сүрүннээн быһаҕы, хомуһу уонна дьахтар киэргэллэрин оҥорон араас быыстапкаларга кыттан дьон улахан биһирэбилин ылар. Москубаҕа, Хабаровскайга, Саха сиригэр ыытыллыбыт улахан дьаарбаҥка быыстапкалар кыттыылаахтара, өрөспүүбүлүкэтээҕи быыстапкалар лауреаттара, күрэхтэһиилэр кыайыылаахтара. Сатаҕай нэһилиэгин киэн туттар Үлэ Дьоруойа Тимофей Лукин үбүлүөйүгэр аналлаах Улуу тунах ыһыах түһүлгэтигэр нэһилиэк уустара Дмитрий Артемьев, Василий Лукин буоланнар үһүөн 17 сэргэни оҥорон туруорбуттара. Кэнники сылларга Алексей Петрович Үлэ Дьоруойдара буолбут сылгыһыттарга Тимофей Лукиҥҥа, Мэҥэ Хаҥалас Майатыгар Афанасий Степановка, Чурапчы Мындаҕаайытыгар Роман Константиновка тимири таптайан улахан мэҥэ оҥоһуктары туруорда.
Төрүт удьуор Скрябиннар онус көлүнэҕэ тиийэ уустар. Алексей эһэтэ Архип Петрович, аҕата Петр Архипович, убайа Архип Петрович эмиэ тимир уустара буолаллар. Ийэтэ Александра Михайловна уус сыдьааннаах Андреевтартан тардыылааҕа, эрдэ күн сириттэн күрэнэн оҕолор аҕалара иитиитигэр хаалбыттара.
Алексей Петрович сопхуос араас үлэтигэр сылдьыбыта, онтон оскуолаҕа эбии үөрэхтээһин педагогунан бэйэтин программатынан уолаттары тимиринэн уһаныыга уһуйда. Араас кэмҥэ үөрэппит оҕолоро киниттэн элбэххэ үөрэммиттэрэ, оҥоһуктарынан араас быыстапкаларга кыттан куруук ситиһиилэнэллэрэ. «Уран ууска уһуйуллубутум – удьуорум бэлэҕэ» диэн илин эҥэр уустарыгар семинары ыытан үлэтин түмпүтэ. Бу күн «Сатаҕай уустара» диэн кинигэ күн сирин көрбүтэ. Кэнники сылларга тимир ууһунан урбаанньыт буолан айымньылаахтык үлэлээн эрэр. Хотуттан төрүттээх кэргэнэ Александра Титовна сүрүн өйөөччүтэ, көмөлөһөөччүтэ буолар. Ыал буолалларыгар Алексей кэргэнин этэрбэһин бэйэтэ тигэн, улларан кэтэрдибитэ, онтон үрүҥ көмүһүнэн, алтанынан симэхтэрин оҥорон бэлэх гыммыта. Улахан кыыһа Сааскылаана дизайнер идэлээх, уруһуйдуур, иистэнэр дьарыктаах. Кыра кыыс Акулина медик да буолбутун иһин уруһуйдуур дьоҕурдаах. Алексей Петрович уһанар уустук үлэтир билигин уола Алексей Скрябин уонна күтүөттэрэ Анатолий Филиппов, Станислав Резников илии-атах буолаллар.
«Сатаҕай удьуор уустар уутуйан үөскээбит ытык түөлбэлэрэ буолар. Биһиги нэһилиэкпит норуот маастардара Елена Аммосова, Иван Неустроев, Дмитрий Артемьев, Алексей Скрябин, Дмитрий Соловьев, Анастасия Лукина – Степанова, уран тарбахтаах Федор Андреев – Кытыйаһыт Сүөдэр, Еремей Артемьев, Василий Лукин, норуот уус – уран оҥоһуктарын маастара Александр Терентьев – Айгын, дизайнер Евдокия Давыдова онтон да атыттар ааттарынан киэн туттар. Алексей Скрябин салайбыт кылааһым оҕото, үөрэнээччим буолар. Талаана олох кыра эрдэҕиттэн биллибитэ. Дьон, учуонайдар, математиктар мэтириэттэрин үүт – үкчү уруһуйдуура. Улахан кылаастарга эркин хаһыатыгар уруһуйдуура, маска уотунан сиэтэн мэтириэттэри да оҥорторорбут. Алексей төрөөбүт Сатаҕайыттан харыс да сири халбарыйбакка аҥардас айылҕатынан, удьуорун утумунан, бэриллибит талаанынан айан-тутан кэлбит Саха сиригэр киэҥник биллэр тимир ууһа, иискэ-ууска да, уруһуйга да барытыгар дэгиттэр талааннаах. Саха сатаабатаҕа диэн суох диэн этии киниэхэ анаммыт диэххэ сөп. Маҥнай хомуһунан, быһаҕынан тахсыбыта, билигин улахан кээмэйдээх мэҥэ оҥоһуктарынан саха дьонугар биллэр буолла. Кэлиҥҥи үлэлэрэ дьону өссө сөхтөрөллөр. Ити курдук кини биир таһымҥа олорбокко, сырыы аайы тупсан, сайдан иһэриттэн астынабын, үөрэбин. Билигин да олус сэмэй, киһи киэнэ кэрэмэһэ кини буолар», – диэн үөрүүтүн үллэстэр учуутала РФ үөрэҕириитин бочуоттаах үлэһитэ, РФ үөрэҕириитин бэтэрээнэ Ольга Семеновна Терентьева.
Ааптар: Алтана Артемьева
Подробнее: ulus.media