Тыа хаһаайыстыбатын үлэһиттэрин күнүн көрсө ааспыт нэдиэлэҕэ Москубаҕа ыытыллыбыт “Көмүс күһүн” Арассыыйатааҕы быыстапка-дьаарбаҥкаттан Саха сирин аграрийдара, өрүү буоларыныы, илии тутуурдаах эргилиннилэр. Бу сырыыга барыта 28 кыһыл көмүс, 12 үрүҥ көмүс уонна 8 боруонса мэтээллэри ылары ситиспиттэриттэн 10 кыһылын, 6 үрүҥүн уонна 1 боруонсатын өрөспүүбүлүкэбит оскуолалара аҕаллылар. Ол иһигэр 10 кыһыл көмүс мэтээлтэн 7-тин Тулагытааҕы агрооскуола иһинэн үлэлиир тыа хаһаайыстыбатын кэпэрэтиибэ астыыр бородууксуйаларын иһин ылла.
Дьокуускай Тулагытын орто оскуолата Саха сирин агрооскуолаларын ситимигэр 2008 с. киирбитэ. Онтон 2010 с. агрооскуола бэйэтин иһинэн тыа хаһаайыстыбатын кэпэрэтиибин тэриммитэ. Кэпэрэтиип быйыл балаҕан ыйын 1 күнүнээҕи туругунан 17 ынах сүөһүнү, 32 сылгыны, 487 бройлер кууруссаны, 144 индюгу иитэн туруорар. Муҥутаан, бройлер ахсаанын 853, индюгу 203 төбөҕө тириэрдэ сылдьыбыттар (01.01.2023). Биллэн турар, көтөр этэ бородууксуйа астыырга хото туттулларбуолан, улаханнык хамсыыр.
Быйылгы “Көмүс күһүн” быыстапка-дьаарбаҥкаҕа Тулагытааҕы агрооскуола дириэктэрин агропрофилированнай хайысхаҕа солбуйааччы, “Тулагытааҕы агрооскуола” ТХПК бэрэссэдээтэлэ Михаил Петров 4 үөрэнээччини бэлэмнээн, илдьэ баран кытынна. Бөлөх салайааччытын ситиһиилэринэн эҕэрдэлээн туран, билиһиннэрэригэр көрдөспүппэр маннык кэпсээтэ:
– Өрөспүүбүлүкэ агрооскуолалара быйылгы дьаһалларбытын барытын Саха сиригэр агрооскуолалар ситимнэрэ тэриллибитэ 35 сылыгар уонна тыа хаһаайыстыбатын билимин бөдөҥ учуонайа, академик Афанасий Васильевич Чугунов 85 сааһыгар анаан тэрийэн ыытабыт. Биһиги дойду улахан быыстапкатыгар бастакыбытын 2016 с. аҥаардас хортуоппуйунан кыттыбыт буоллахпытына, былырыын бройлертан уонна индейкаттан астаабыт полуфабрикаттарбытын туруоран, 10 кыһыл көмүс мэтээллээх кэлбиппит. Быйыл сааскыттан саҕалаан халбаһы астааһыныгар киирбиппит. Ол бородууксуйаларбытынан кытынныбыт: “Докторскай” буһарыллыбыт халбаһы, “Дьиэтээҕи сервелат” буһарыллыбыт-ыыһаммыт халбаһы, бройлертан буһарыллыбыт-ыыһаммыт халбаһы, индейкаттан буһарыллыбыт-ыыһаммыт халбаһы, сибиинньэ этиттэн “Тулагытааҕы” буһарыллыбыт-ыыһаммыт ветчина итиэннэ бройлертан уонна индейкаттан буруолаах снекилэр кыһыл көмүс мэтээллэринэн бэлиэтэннилэр.
Түгэнинэн туһанан, Дьокуускай куорат дьаһалтатыгар оскуола уһуйааччыларын уонна үөрэнээччилэрин ааттарыттан махтанабыт. Астыыр тэриллэрбитин куорат гранын үбүгэр ылбыппыт. Биһиги бырамыысыланнай кээмэйгэ суоттаммаппыт, бородууксуйабыт “крафтовай” диэҥҥэ киирсэр, ол аата үксэ илиинэн астаныллар, онон хаачыстыбалаах буолар. Быыстапка хамыыһыйата ону үрдүктүк сыаналыыр. Инникитин Аартыкатааҕы судаарыстыбаннай агротехнологическай университеттыын кыттыһан, университет базатыгар дьоҕус сыаҕы арыйан үлэлэтэр былааннаахпыт. Онно биһиги үөрэнээччилэрбит алын сүһүөх үөрэҕи ылыахтара уонна АСАТУ технолог-устудьуоннара дьарыктаныахтара. Оҕолорбут маннык үлэ ыытылларын түмүгэр тыа сирин күннээҕи олоҕор-дьаһаҕар бэлэмнээх тахсалларын ааһан, бизнес оҥостор сыаллаах ыччаттар баалларыттан үөрэбит, астынабыт.
Түгэнинэн туһанан, Дьокуускай куорат дьаһалтатыгар оскуола уһуйааччыларын уонна үөрэнээччилэрин ааттарыттан махтанабыт. Астыыр тэриллэрбитин куорат гранын үбүгэр ылбыппыт. Биһиги бырамыысыланнай кээмэйгэ суоттаммаппыт, бородууксуйабыт “крафтовай” диэҥҥэ киирсэр, ол аата үксэ илиинэн астаныллар, онон хаачыстыбалаах буолар. Быыстапка хамыыһыйата ону үрдүктүк сыаналыыр. Инникитин Аартыкатааҕы судаарыстыбаннай агротехнологическай университеттыын кыттыһан, университет базатыгар дьоҕус сыаҕы арыйан үлэлэтэр былааннаахпыт. Онно биһиги үөрэнээччилэрбит алын сүһүөх үөрэҕи ылыахтара уонна АСАТУ технолог-устудьуоннара дьарыктаныахтара. Оҕолорбут маннык үлэ ыытылларын түмүгэр тыа сирин күннээҕи олоҕор-дьаһаҕар бэлэмнээх тахсалларын ааһан, бизнес оҥостор сыаллаах ыччаттар баалларыттан үөрэбит, астынабыт.
Михаил Михайлович Тулагы уонна Хатас агрооскуолаларын үөрэнээччилэрэ бородууксуйаларынан эрэ кыттыбатахтарын, өрөспүүбүлүкэтээҕи агрооскуолалар ситимнэрин билим өттүгэр салайааччыта Александра Аржакова көҕүлээһининэн Тимирязев аатынан тыа хаһаайыстыбатын академиятыгар дакылаат аахпыттарын, Москуба куорат 709-с №-дээх оскуолатыгар көрсүһүүгэ сылдьан, үөрэнээччилэргэ уонна учууталларга кэпсээбиттэрин иһитиннэрдэ.
Онон оҕолорбут Саха сиригэр агрооскуолалар айымньылаахтык үлэлииллэрин киэҥник биллэрбиттэр, оттон бэйэлэрэ, этэргэ дылы, харахтара кэҥээн эргиллибиттэр.